Profesor David Shugar

Przebieg pracy naukowej i osiągnięcia badawcze

Prof dr David Shugar, twórca i wieloletni kierownik Katedry Biofizyki na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (obecnie Zakład Biofizyki, Instytut Fizyki Doświadczalnej, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego) urodził się w Józefowie (woj. Kieleckie) w 1915 roku.

Po ukończeniu studiów i uzyskaniu w 1940 r. doktoratu na Wydziale Fizyki Uniwersytetu McGill w Kanadzie pracował w dziedzinie biofizyki w laboratoriach w Kanadzie uczestnicząc m. in. w projekcie rozwoju technik ultrawirowania. W latach 1948-1950 pracował w Instytucie Pasteura w Paryżu nad kinetyką i mechanizmami działania enzymów (inaktywacja uv, fotosensybilizowana i termiczna) a następnie do r. 1952 w Centrum Fizyki Jądrowej na Uniwersytecie w Brukseli nad własnościami spektralnymi składników kwasów nukleinowych i białek. W dużym stopniu za namową prof. Leopolda Infelda przeniósł się do Polski i objął kierownictwo Zakładu Biochemii w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie podejmując badania mechanizmów enzymów trawiennych oraz barwienia bakterii metodą Grama. W 1954 r. podjął równolegle pracę w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN, do którego utworzenia znacząco się przyczynił, a w r. 1965 zorganizował Katedrę Biofizyki na Wydziale Fizyki UW. Prof. David Shugar stworzył w obu placówkach Polską szkołę biofizyki molekularnej zajmującą się problemami mutagenezy, współzależnością między strukturą i biologiczną (przeciwwirusową i przeciwnowotworowa) aktywnością analogów składników kwasów nukleinowych. W ostatnim okresie intensywnie zajmuje sie kinazami białkowymi. Jest autorem i współautorem ponad 300 publikacji w czasopismach naukowych, monografii, podręczników i skryptów, których całkowita liczba cytowań przekracza 8000. Wychował liczne grono uczniów, w tym doktorów, doktorów habilitowanych i profesorów, którzy samodzielnie rozwijają zainicjowane przez Niego oraz nowe kierunki badawcze w światowej biofizyce i biologii molekularnej.

Nagrody, wyróżnienia i członkostwa w organizacjach oraz kolegiach redakcyjnych

• Indywidualna Nagroda Państwowa II Stopnia, 1966
• Doktorat Honoris Causa Uniwersytetu w Gandawie, Belgia, 1969
• Złoty Medal Międzynarodowego Towarzystwa Fotobiologicznego im. Finsena 1976
• Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego I Stopnia, 1987
• Srebrny Medal Europejskiego Towarzystwa Biofizycznego, 1988
• Doktorat Honoris Causa Uniwersytetu Warszawskiego 1995
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów 2006
• Medal Polskiej Akademii Nauk 2006
• członkostwo w organizacjach: Polska Akademia Nauk od 1983, American Chemical Society od 1968, American Association for Antiviral Research od 1988; The Royal Society of Canada od 1999
• członkostwo w kolegiach redakcyjnych czasopism: Biochimica et Biophysica Acta, Pharmacology and Therapeutics, Anticancer Drug Design, Photochemistry and Photobiology, Antiviral Chemistry and Chemotherapy.

Wybrane publikacje

1. Pi JB, Bai YS, Reece JM, Williams J, Liu DX, Freeman ML, Fahl WE, Shugar D et al., Molecular mechanism of human Nrf2 activation and degradation: Role of sequential phosphorylation by protein kinase CK2, FREE RADICAL BIOLOGY AND MEDICINE 42, 1797-1806, 2007.
2. Wierzchowski J, Sepiol J, Sulikowski D, Kierdaszuk B, Shugar D, Fluorescence emission properties of 8-azaxanthine and its N-alkyl derivatives: Excited-state proton transfer, and potential applications in enzymology, JOURNAL OF PHOTOCHEMISTRY AND PHOTOBIOLOGY A-CHEMISTRY 179, 276-282, 2006.
3. Ginalski K, Grochowski P, Lesyng B, Shugar D, DFT calculations and parameterization of the approximate valence bond method to describe the phosphoryl transfer reaction in a model system INTERNATIONAL JOURNAL OF QUANTUM CHEMISTRY 90, 1129-1139, 2002.
4. Bzowska A, Kulikowska E, Shugar D Purine nucleoside phosphorylases: properties, functions, and clinical aspects PHARMACOLOGY & THERAPEUTICS 88, 349-425, 2000.
5. Shugar D. Viral and host-cell protein kinases: Enticing antiviral targets and relevance of nucleoside, and viral thymidine, kinases PHARMACOLOGY & THERAPEUTICS 82, 315-335, 1999.
6. Koellner G, Luic M, Shugar D, et al., Crystal structure of calf spleen purine nucleoside phosphorylase in a complex with hypoxanthine at 2.15 angstrom resolution JOURNAL OF MOLECULAR BIOLOGY 265, 202-216,1997.
7. Kierdaszuk B, ModrakWojcik A, Shugar D, Binding of phosphate and sulfate anions by purine nucleoside phosphorylase from E-coli: Ligand-dependent quenching of enzyme intrinsic fluorescence, BIOPHYSICAL CHEMISTRY 63 107-118, 1997.
8. Felczak K, Drabikowska AK, Vilpo JA, Kulikowski, T, Shugar D, 6-substituted and 5,6-disubstituted derivatives of uridine: Stereoselective synthesis, interaction with uridine phosphorylase, and in vitro antitumor activity JOURNAL OF MEDICINAL CHEMISTRY 39, 1720-1728, 1996.
9. Stolarski, R., Kierdaszuk, B., Hagberg, C.E. & Shugar, D., Mechanism of Hydroxylamine Mutagenesis: Tautomeric Shift and Proton Exchange between the Promutagen N6-Methoxyadenosine and Cytidine, BIOCHEMISTRY 26: 4332-4337, 1987.
10. Stolarski R, Hagberg CE, Shugar D, Studies on the Dynamic Syn-Anti Equilibrium in Purine Nucleosides and Nucleotides with the Aid of 1H and 13C NMR Spectroscopy, EUROPEAN JOURNAL OF BIOCHEMEMISTRY 138, 187-192, 1984.
11. Książka "Photochemistry of proteins and nucleic acids", współautor A.D. McLaren, 1964.
12. Skrypt "Zastosowanie izotopów w biologii", przy współpracy z K.L. Wierzchowskim i J. Meduskim, 1955.

Zdjęcia z uroczystosci z okazji 90-tych urodzin Profesora