
Profesor David Shugar
Twórca Polskiej Szkoły Biofizyki Molekularnej
Przebieg pracy naukowej i osiągnięcia badawcze
Prof dr David Shugar, twórca i wieloletni kierownik Katedry Biofizyki na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (obecnie Zakład Biofizyki, Instytut Fizyki Doświadczalnej, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego) urodził się w Józefowie (woj. Kieleckie) w 1915 roku.
Po ukończeniu studiów i uzyskaniu w 1940 r. doktoratu na Wydziale Fizyki Uniwersytetu McGill w Kanadzie pracował w dziedzinie biofizyki w laboratoriach w Kanadzie uczestnicząc m. in. w projekcie rozwoju technik ultrawirowania. W latach 1948-1950 pracował w Instytucie Pasteura w Paryżu nad kinetyką i mechanizmami działania enzymów (inaktywacja uv, fotosensybilizowana i termiczna) a następnie do r. 1952 w Centrum Fizyki Jądrowej na Uniwersytecie w Brukseli nad własnościami spektralnymi składników kwasów nukleinowych i białek. W dużym stopniu za namową prof. Leopolda Infelda przeniósł się do Polski i objął kierownictwo Zakładu Biochemii w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie podejmując badania mechanizmów enzymów trawiennych oraz barwienia bakterii metodą Grama. W 1954 r. podjął równolegle pracę w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN, do którego utworzenia znacząco się przyczynił, a w r. 1965 zorganizował Katedrę Biofizyki na Wydziale Fizyki UW. Prof. David Shugar stworzył w obu placówkach Polską szkołę biofizyki molekularnej zajmującą się problemami mutagenezy, współzależnością między strukturą i biologiczną (przeciwwirusową i przeciwnowotworowa) aktywnością analogów składników kwasów nukleinowych. W ostatnim okresie intensywnie zajmuje sie kinazami białkowymi. Jest autorem i współautorem ponad 300 publikacji w czasopismach naukowych, monografii, podręczników i skryptów, których całkowita liczba cytowań przekracza 8000. Wychował liczne grono uczniów, w tym doktorów, doktorów habilitowanych i profesorów, którzy samodzielnie rozwijają zainicjowane przez Niego oraz nowe kierunki badawcze w światowej biofizyce i biologii molekularnej.
Nagrody, wyróżnienia i członkostwa w organizacjach oraz kolegiach redakcyjnych
- Indywidualna Nagroda Państwowa II Stopnia, 1966
- Doktorat Honoris Causa Uniwersytetu w Gandawie, Belgia, 1969
- Złoty Medal Międzynarodowego Towarzystwa Fotobiologicznego im. Finsena 1976
- Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego I Stopnia, 1987
- Srebrny Medal Europejskiego Towarzystwa Biofizycznego, 1988
- Doktorat Honoris Causa Uniwersytetu Warszawskiego 1995
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów 2006
- Medal Polskiej Akademii Nauk 2006
- członkostwo w organizacjach: Polska Akademia Nauk od 1983, American Chemical Society od 1968, American Association for Antiviral Research od 1988; The Royal Society of Canada od 1999
- członkostwo w kolegiach redakcyjnych czasopism: Biochimica et Biophysica Acta, Pharmacology and Therapeutics, Anticancer Drug Design, Photochemistry and Photobiology, Antiviral Chemistry and Chemotherapy.
Wybrane publikacje
- Pi JB, Bai YS, Reece JM, Williams J, Liu DX, Freeman ML, Fahl WE, Shugar D et al., Molecular mechanism of human Nrf2 activation and degradation: Role of sequential phosphorylation by protein kinase CK2, FREE RADICAL BIOLOGY AND MEDICINE 42, 1797-1806, 2007.
- Wierzchowski J, Sepiol J, Sulikowski D, Kierdaszuk B, Shugar D, Fluorescence emission properties of 8-azaxanthine and its N-alkyl derivatives: Excited-state proton transfer, and potential applications in enzymology, JOURNAL OF PHOTOCHEMISTRY AND PHOTOBIOLOGY A-CHEMISTRY 179, 276-282, 2006.
- Ginalski K, Grochowski P, Lesyng B, Shugar D, DFT calculations and parameterization of the approximate valence bond method to describe the phosphoryl transfer reaction in a model system INTERNATIONAL JOURNAL OF QUANTUM CHEMISTRY 90, 1129-1139, 2002.
- Bzowska A, Kulikowska E, Shugar D Purine nucleoside phosphorylases: properties, functions, and clinical aspects PHARMACOLOGY & THERAPEUTICS 88, 349-425, 2000.
- Shugar D. Viral and host-cell protein kinases: Enticing antiviral targets and relevance of nucleoside, and viral thymidine, kinases PHARMACOLOGY & THERAPEUTICS 82, 315-335, 1999.
- Koellner G, Luic M, Shugar D, et al., Crystal structure of calf spleen purine nucleoside phosphorylase in a complex with hypoxanthine at 2.15 angstrom resolution JOURNAL OF MOLECULAR BIOLOGY 265, 202-216,1997.
- Kierdaszuk B, ModrakWojcik A, Shugar D, Binding of phosphate and sulfate anions by purine nucleoside phosphorylase from E-coli: Ligand-dependent quenching of enzyme intrinsic fluorescence, BIOPHYSICAL CHEMISTRY 63 107-118, 1997.
- Felczak K, Drabikowska AK, Vilpo JA, Kulikowski, T, Shugar D, 6-substituted and 5,6-disubstituted derivatives of uridine: Stereoselective synthesis, interaction with uridine phosphorylase, and in vitro antitumor activity JOURNAL OF MEDICINAL CHEMISTRY 39, 1720-1728, 1996.
- Stolarski, R., Kierdaszuk, B., Hagberg, C.E. & Shugar, D., Mechanism of Hydroxylamine Mutagenesis: Tautomeric Shift and Proton Exchange between the Promutagen N6-Methoxyadenosine and Cytidine, BIOCHEMISTRY 26: 4332-4337, 1987.
- Stolarski R, Hagberg CE, Shugar D, Studies on the Dynamic Syn-Anti Equilibrium in Purine Nucleosides and Nucleotides with the Aid of 1H and 13C NMR Spectroscopy, EUROPEAN JOURNAL OF BIOCHEMEMISTRY 138, 187-192, 1984.
- Książka "Photochemistry of proteins and nucleic acids", współautor A.D. McLaren, 1964.
- Skrypt "Zastosowanie izotopów w biologii", przy współpracy z K.L. Wierzchowskim i J. Meduskim, 1955.